Het neo Keltisch 3 x H project
Het Groninger model
geschreven door Jan Heslinga op 29-09-2014, 3e herziene druk
(een ontwerp & inleiding voor een discussie)
Inleiding.
Het onderwerp daklozen en dakloosheid kun je bestuderen, bespreken,
vanaf verschillende niveaus:
1… Vanuit de daklozen zelf,
2… Vanuit het standpunt van de Hulpverlening & sociaal mij. Werkers,
3… Vanuit het standpunt van de sociale dienst,
4… Vanuit het standpunt van de managers, adviseurs, etc.
5… Vanuit het standpunt van de lokale politiek
6… Vanuit het standpunt van Lean six sigma prisma
met het neo Keltisch 3 x E denken (= ethisch, ecologisch, efficiënt)
in combinatie met: --- daklozen,
--- sociaal maatschappelijke werk(st)ers,
--- hulpverleners,
--- géén managers, géén adviseurs, etc.
--- provinciale politiek
De werkwijze 6 is duurzaam, een lange termijn beleid, waarbij volledige participatie, inspraak van genoemde partijen is, met een wekelijkse- en of maandelijkse evaluatie, organische bijstelling van zowel beleid als uitvoering.
Het neo Keltisch 3 x H model: HOME, HOSPITALITY, HOUSING
HOME.
Het gezin is de hoeksteen van de samenleving.
Als elke ouder zich ontwikkeld heeft als een volwassen mens, ook op het sociale-, emotionele- en communicatieve vlak, dan heb je een stevige basis.
Is dit aangevuld met een levens- en of geloofsovertuiging,
dan kan dat een EXTRA dimensie toevoegen aan je mens zijn.
Als het goed is, kun je dan pas over een volwassene spreken,
als diegene zich blijft ontwikkelen, openstaat voor complimenten en correctie
en hoofdelijk de persoonlijke eigen verantwoordelijkheid, levendig beseft,
met een kritisch analytisch ethisch denkvermogen
en spreken, denken en handelen vanuit eergevoel en eigen geweten.
Niet alleen thuis, maar ook in het verkeer, op het werk, in de politiek,
welk volledig verweven is met natuur, ecologie en leven in harmonie.
WANT voorleven (voorbeeld zijn, transparant, dialoog) doet navolgen!
HOSPITALITY.
Hospitality betekent “gastvrijheid”.
Vanuit een neo Keltisch christelijk mensbeeld betekent dit,
dat je als sociaal maatschappelijk werker van een hulpverlening,
dat je als consulent van de sociale dienst je open, eerlijk, gastvrij opstelt,
dat je als ambtenaar, politicus, etc. op provinciaal niveau
vanuit meerdere invalshoeken een onderwerp volledig behandelt,
zonder vooroordeel en met een gezindheid van barmhartigheid,
waarbij er dan ook gelijkwaardigheid, inspraak en participatie is
van de mensen uit de doelgroep.
HOUSING.
De doelgroep bepaald welke mogelijkheden er zijn voor “Housing”.
Inventariserend, kan dat smal, maar ook heel breed zijn.
Kenmerkend is, dat het uitgaat van Lean six sigma prisma denken, d.w.z. efficiëntie, tussentijdse evaluatie en organisch bijstellen beleid & uitvoering.
Daar naast heb je meerdere vormen van “housing”,
zoals een tent, een caravan, een blokhut, een bungalow,
maar ook een woonleefwerkgemeenschap, beschermde woonvorm, een huis.
Het Groninger model.
In vogelvlucht, eerst iets over huisvesting van daklozen in de afgelopen 15 jaar en waar men tegen aan liep.
Evaluatie 15 jaar daklozen in Groningen.
Politiek gezien is er geen duidelijke visie en beleid inzake daklozen.
WANT als dat wel zo was, dan waren alle daklozen daarvan op de hoogte geweest!
EN dan was er 1 (één) gemeenschappelijk en CENTRAAL loket voor daklozen,
waar alle betrokken partijen, gemeentelijke diensten, hulpverlening, huisvesting,
mogelijkheden voor dagbesteding, zoeken naar werk, etc. op dat ene adres!
Hulpverleners en Hulpverleningsorganisaties.
Je kunt sociaal maatschappelijk werker zijn, manager, adviseur, politicus en
de beste CV hebben,
maar dat zegt NIETS over als je wel of geen empathie, betrokkenheid hebt,
het zegt NIETS over je sociale- , emotionele- en communicatieve vaardigheden,
het zegt NIETS als je een “trein” bent of een “vogel” (rails denken of vrij denken),
het zegt NIETS als je wettisch, procedureel denkt of organisch en efficiënt,
het zegt NIETS over je grondhouding als je vanuit persoonlijke eergevoel, verantwoordelijkheid, ethisch vermogen, organisch denkt of anders, etc..
Kenmerkend voor de hulpverlening over de afgelopen 15 jaar, maar ook door mensen op hoger niveau in de politiek,maar ook door de pers en media,
Dat de hulpverlening (in de breedste zin van het woord)
1… bevoogdend en paternalistisch was
2… haar normen, criteria en “stempels” op de klant drukten.
3… Een negatief mensbeeld & bejegening!
Sinds enkele jaren is er een kentering en bemerkt men dat er te weinig resultaat wordt geboekt. Hoe is het mogelijk dat mensen na 3 tot 5 jaar nog op straat leven?
Laat ik enkele voorbeelden noemen.
1Toen Johan in de Kostersgang kwam in 2001 als 17 jarige jongen, zei ik tegen de vrijwilligers:”Zorg er voor dat hij binnen enkele weken huisvesting krijgt.” Kort geleden sprak ik hem hij in “De Open Hof”, hij had nog steeds geen huis!
Hoe is dat mogelijk? Gaat het fout, het ligt altijd aan de dakloze?!?
2…In de 90er jaren stelden hulpverleners de vraag in het gesprek met de dakloze:
”Ben je aan alcohol of drugs verslaafd?” Als het antwoord “Nee!” was, dan was het standaardantwoord:“Dan kunnen wij je niet helpen!” Oftewel, die categorie daklozen vielen letterlijk en figuurlijk tussen wal en schip.
Was dat de oorzaak dat hij geen huisvesting kreeg? Ja!
Maar er zijn meerdere oorzaken!
De hulpverlener heeft zijn opvoeding gehad, met zijn karakter, mentaliteit, moraal, eigen denkvermogen, opleiding, omgevingsfactoren, etc..
STRUCTUREEL kennen zij het straatleven en de “straatcultuur” niet!!
GEVOLG is, dat zij dan ook niet weten hoe de straattaal is.
Waarom stemt de hulpverlener niet met fijngevoeligheid af op de dakloze?
3..Toen ik in de cliëntenraad van de sociale dienst zat (medio 2008), bleek al spoedig dat de meesten wel betrokken waren, maar formeel wilden handelen.
Als neo Keltisch christen was ik lid van de SP en was een evangelisch socialist.
Voor mij is het logisch, dat als je zegt dat je een cliëntenraad bent, dat je dan ook vervolgens periodiek contact zoekt met je klanten in alle wijken. En dat je op komt voor de rechten en belangen van de werkelozen (ook daklozen).
Voor mij is het vanzelfsprekend dat je 1 á 2 x per week bij een locatie staat met een nieuwsbrief, etc.. Het was net of ik een grote vloek had uitgesproken! “Nee! Dat doen wij niet!” was de verontwaardigde reactie van enkele leden. Ambtenaren hadden gezegd dat tussen 13.00 en 15.00 uur de meeste werkelozen hun maandbriefje gingen inleveren en dan gaan wij posten.”
Voor 70 á 80% bestond het werk uit het bespreken van stukken, ontwerpbrieven van de gemeentelijke overheid, sociale dienst Groningen, etc..
4… Op een dag liep een dakloze de zwarte doos uit en zag aan het gezicht van de dakloze, dat er iets was. En ik vroeg wat er aan de hand was. En hij vertelde:”Ik heb een tent neergezet op een camping in de buurt van Ruischerbrug. Daar stond al een andere dakloze met een caravan. Die vertelde dat hij een uitkering aangevraagd had en gekregen van de sociale dienst. Dus ga ik naar binnen en vraag om een gesprek.
Dan komt er een studentje op mij af met een stiekeltjes kop en zwarte bril. Ik leg mijn situatie uit en hij zegt:”JIJ MOET in een gewone woning wonen, dan krijg jij een uitkering! Blablabla”. Ik pissig! Sta op, dikke vinger en loop weg!”
“We gaan terug”, zeg ik tegen hem,”we proberen een uitkering aan te vragen.”
Dus we gaan op zoek naar de man met kort stekelig haar en vonden hem en lopen door naar een gespreksruimte. We zaten net toen de man bulderde met harde stem:
”Ik had je toch verteld dat je eerst een woning moet hebben!!”
Zwijgend rijst de kolossale man op, die met het grootste gemak die kerel over het bureau kon trekken.
Maar dat deed hij niet, zwijgend stond hij op, dikke vinger en liep weg.
De stiekeltjes man van de sociale dienst liep hem achterna en riep:”Ik was nog niet uitgepraat….. “ En verdween ook uit de gespreksruimte.
Na enkele minuten kwam hij terug.
Heel voorzichtig stelde ik de vraag:”Kunt U zich voorstellen, dat als je dakloos bent, dat je dan in een subcultuur leeft en ANDERS denkt en leeft?”
Nee, dat kon hij zich dat niet voorstellen!!!!!!
Zwijgend stond ik op, groette hem, verliet zonder woord de ruimte..
Dit voorbeeld staat model voor mensen die niet (na)denken, etc,
OVER, daklozen, terwijl ze geen empathie en betrokkenheid hebben!!
Ze denken patriarchaal, pragmatisch in termen van “standaard” en criteria,
die achter het bureau zijn ontworpen en nooit getoetst zijn aan de praktijk!
Tweede punt is, men (de goede tena gesproken) denkt vanuit eigen referentiekader
eigen karakter, oftewel SUBJECTIEF,
het gesprek wordt meer een monoloog en dictaat van “zo moet je doen!”
Derde punt is, gezien de sociale- emotionele- en communicatieve vaardigheden te weinig aanwezig zijn bij de hulpverleners, consulenten sociale dienst (de goede tena gesproken), gaan zij steeds meer en meer vanuit regels gehoorzamen
ZONDER zelf kritisch analytisch de HELE ZAAK OBJECTIEF aan te horen
en ZELF NA TE DENKEN vanuit verantwoordelijkheid, geweten en gevoel.
Het gevolg is, dat zowel in dossier als in de gesprekken je een BRANDMERK hebt, ZONDER dat er sprake is van WOORD & WEDERWOORD
ZONDER dat er een TWEE JAARLIJKSE EVALUATIE is,
en dat je de vragen stelt: “wat ging er goed, wat ging er fout en hoe kan het beter?”
Met deze INFORMATIE die werklozen en daklozen hebben
over hulpverleners en de consulenten van de sociale dienst,
is het begrijpelijk dat de BASIS,
het fundament van vertrouwen, volledig ontbreekt!!
Wat ook structureel ontbreekt is een PVP’ er voor daklozen en werkelozen.
Daarom is het belangrijk dat er 1 (één) loket komt voor daklozen, werklozen,
waar alle gemeentelijke diensten, woningbouw, reclassering, etc. op aangesloten is.
Het Groninger model in de praktijk.
Als VNN, Terwille, Limor, etc. daklozen willen helpen,
dan zal er op de eerste plaats het RECHT moeten komen
dat je als dakloze met eerbied en respect word behandelt.
Op de tweede plaats dat de dakloze met zijn straatcultuur (in min of meerdere mate) erkent word, dat hij RECHT heeft om anders te mogen denken en leven.
Op de derde plaats dat de hulpverleners
voordat zij eventueel aangenomen worden om te werken met werklozen, daklozen,
dat men niet alleen kijkt naar de CV, maar ook naar de sociale-, emotionele- psychologische en sociologische aspecten en als men betrokkenheid heeft.
Het gat niet zozeer om de IQ, maar meer om de SQ en EQ!
In Groningen zeggn we:”Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg.”
Dan bemerk je ineens een tweedeling in de samenleving,
zij die vinden dat zij door hun baan een bepaalde status en macht hebben,
deze mensen moet je niet steeds overplaatsen,
zoals men dat doet bij de sociale dienst, etc. Ga ze ontslaan!!
Veel meer moet men op provinciaal niveau zaken opzetten en coördineren.
Pas DAARNA kun je iets op lokaal niveau realiseren met andere gemeenten Vandaar dat de participatiewetgeving op weerstand zal stuiten en verzet komt!!
WANT als je niet gewoon over dingen kan praten en uitpraten,
dan mist er een basis, een fundament van vertrouwen.
Het Groninger model is daarom ook een “Poldermodel”
Vandaar dat ik pleit voor:
1… Periodiek overleg tussen instellingen met de overheid
dat er 3 á 5 daklozen bij aanwezig zijn.
2… Periodiek overleg van een klankbordgroep Daklozen met instellingen.
3… Dat daklozen zelf met
a… ontwerpen en voorstellen mogen komen,
b… dat zij die ontwerpen en voorstellen mogen uitleggen,
zowel aan de instellingen en indien nodig ook aan de overheid.
4… Dat men de hele zaak op provinciaal niveau brengt.
5… Vanuit provinciaal niveau kan de provincie
a… contact leggen, in gesprek gaan en onderhandelen met gemeenten,
b… dat de mogelijkheid is van meerdere vormen van “Housing”
zoals een woonleefwerkgemeenschap op het platteland bij de kust,
nieuwe gebieden voor alternatieve woonvormen zoals tent, caravan,
blokhut, stacaravan en faciliteiten zoals een gemeenschappelijke
ruimten met meerdere douches, toiletten, kantine, etc.
Jan Heslinga